Nasze HISTORIE

Często nasze pokolenie zapomina o swojej historii. O tej wspólnej, czyli o losach naszej ojczyzny, naszych dziadków itd. zapominamy także o historii czy też historiach, które nas ukształtowały. Dlatego też chciałbym przedstawić, krótki tekst, który zredagowałem, na potrzeby gazety Teatr Mundi. 

Zygmunt Duczyński

Zygmunt Duczyński urodził się 2 czerwca 1951 roku w sudeckiej Głuszycy. Twórca i reżyser szczecińskiego Teatru Kana, który zadebiutował w roku 1979, na festiwalu START'79. Za życia wraz z zespołem Teatru Kana zrealizował siedemnaście spektakli, w tym ostatni „Geist” został dokończony po jego śmierci w roku 2007. Duczyński współpracował z innymi polskimi grupami alternatywnymi: Provisorium, Teatrem Ósmego Dnia, Grupą Chwilową. Twórcą muzyki do niektórych działań Duczyńskiego był Maciej Rychły z Kwartetu Jorgi. Wspierał szczecińskie środowisko artystów niezależnych nie tylko związanych z teatrem, ale także muzyków i plastyków, których czasem zapraszał do współpracy. Nawiązał współpracę z Instytutem Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu (wcześniej Ośrodek Grotowskiego), oraz z Schloss Broellin.

Przedstawienia Moskwa-Pietuszki i Noc pokazywane były na wszystkich najważniejszych festiwalach w Polsce, a także wielokrotnie w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Holandii, Rosji, Niemczech, zdobywając entuzjastyczne recenzje w takich czasopismach jak: „The Times”, „Los Angeles Times”, „Los Angeles Weekly, „The Herald”, „Backstage”.

„Wśród repertuarowej tandety, myślowej taniochy i artystycznej hochsztaplerki, coraz śmielej rozpierającej się na naszych scenach, trafiają się jeszcze z rzadka przedstawienia, które widzowi przywracają nadwątloną wiarę w siłę sztuki teatru – pisał Janusz R. Kowalczyk (Rzeczpospolita, 30 listopada 1994). - Do takich wyjątków zaliczyłbym pokazane niedawno w Warszawie dwa przedstawienia Teatru Kana ze Szczecina, według utworów Wieniedikta Jerofiejewa: „Moskwa-Pietuszki” i „Noc”. Oba dość głośne już w Polsce i świecie.”

Jedną z ważniejszych nagród zdobytych przez Teatr Kana jest First Fringe i Critics Award na Światowym Festiwalu Sztuki w Edynburgu (1994). (Więcej na ten temat w rozmowie z Januszem Janiszewszkim, opublikowanej w książce „Głosy czasu”.) Nagroda została przyznana za spektakl „Noc” w reżyserii Zygmunta Duczyńskiego.

Duczyński nie zamykał się tylko na teatr, po stworzeniu autorskiego Ośrodka Teatralnego zajął się projektami kulturotwórczymi. Prowadził także zajęcia artystyczno-terapeutyczne z osobami uzależnionymi. Był pomysłodawcą nazwy „KONTRAPUNKT” oraz współtwórcą tegoż festiwalu. Stworzył także festiwal „OKNO” i „SPOIWA KULTURY”.

Był osobą bardzo zaangażowaną i śledzącą polską kulturę, śledził poczynania Grotowskiego i Kantora, stawiał nie tylko na rozwój wiedzy, ale także na rozwój ducha w czym przeszkadzała mu choroba, którą w ten sposób pokonywał.

Ośrodek Teatralny Kana pomimo śmierci reżysera, działa coraz prężniej zapraszając do współpracy reżyserów spoza Szczecina, Od śmierci Zygmunta Duczyńskiego zespół Teatru Kana zrealizował trzy spektakle (we własnej przestrzeni): „Adam Geist” - spektakl reżyserowany przez Duczyńskiego, jednak nie doczekał on premiery gdyż zmarł 15 marca 2006 roku, premiera spektaklu odbyła się dopiero w roku 2007. Następnymi przedstawieniami zespołu były: „Lailonia” oraz niedawno zrealizowany spektakl „Hotel mystery deluxe” w kooperacji z Czeską grupą Derevo.

Maciej Mały Ratajczyk

B: „Głosy Czasu”; www.kana.art.pl; www.culture.pl oraz materiał własny